Evlilik tekliflerinin ve özel günlerin vazgeçilmez mücevherlerinden olan pırlantalar, değerini ve modasını asla yitirmeyen değerli taşlar arasındadır. Kadınların hayallerini süsleyen pırlanta seçenekleri de farklı model, tasarım ve detaylardan oluşur. Alternatifin çok olması seçimleri kolaylaştıran bir etmen olduğu kadar da zorlaştırır. Tasarımlar arasından tercihte bulunurken pırlantanın değerini ve kalitesini anlamak açısından bazı detaylara dikkat edilmesi önemlidir.
Pırlanta renk sıralaması en önemli detaylar arasında yer alır. Genel itibariyle pırlantalar renksiz ve sarı tonları olmak üzere geniş bir kategoridedir. Aynı zamanda pırlantaların renk grupları farklı estetik görünüme de sahiptir. Renklerin anlamını ve detaylarını bilerek seçim yapmak beklenen performansı elde etmeyi sağlayacaktır. Pırlanta yüzükler ya da farklı bir takılar olsun bu unsurlara dikkat ederek bir tercihte bulunduğunuzda asla değeri geçmeyen nesilden nesile aktaracağınız bir mücevheriniz olacaktır.
Bu yazımızda pırlantadaki renklerin anlamlarını, sertifikanın önemini yanı sıra bütçe konusunu da elde alacağız. Yazımızın tamamını okuyarak kendinize ya da sevdiklerinize en doğru pırlantayı bulabilirsiniz.
Pırlanta renk skalası seçim yaparken dikkate alınması gereken önemli konular arasındadır. Pırlantalarda renk belirlemesi yapılırken çeşitli detaylar dikkate alınır. Süreç büyük bir titizlikle ve ciddiyetle ilerler. Renk skalası, Gemological Institute of America (GIA) tarafından geliştirilmiştir. Renkler D harfinden başlar. Sonrasında ise belirli özellikler doğrultusunda Z harfi sınıfı olacak şekilde devam eder. Bu doğrultuda D en değerli sınıf olarak bilinir. Çünkü D sınıfı en şeffaf ve renksiz olan pırlantaları ifade eder. Ancak belirgin bir sarımsı ton ve kahverengi görünüm varsa bu Z harfiyle ifade edilir.
Yapılan renk sıralaması hem alıcılar hem de satıcılar için önemli bir konudur. Çünkü bu sıralamaya bağlı olarak mücevher uzmanları pırlantaya en doğru değeri biçebilir. Tüm süreç büyük bir dikkatle ilerler. Her bir pırlanta için doğru değer belirleme ve sertifikasyon işlemi yapılır. Alıcı, sertifika sayesinde elindeki pırlantanın gerçek değerini tam anlamıyla bilebilir. Aynı zamanda pırlantanın parlaklık durumu da dikkate alınır. Pırlanta rengi de değere etki eder. D sınıfı en yüksek segmentlerde yer alır. Çünkü bu sınıftaki pırlantalar oldukça nadirdir. Bunun yanı sıra daha kolay bulunabilen ve parlaklığı az olan pırlantaların fiyatları bütçe dostudur.
En iyi pırlanta rengi denildiğinde akla ilk olarak D, E ve F sınıfları gelir. Bu pırlantalar renksiz sınıfında yer alır. En değerli türlerden olmasının yanı sıra nadir bulunmasıyla da tercih edilir. Pırlantada en iyi renk olan D - F, herhangi bir renk tonu bulunmayan bir türdür. Işık, mükemmel bir şekilde yansır. Bu sayede parlaklık en kusursuz haliyle görünür ve göz kamaştırıcı bir parlaklık ortaya çıkar.
Konuyu şu şekilde daha netleştirebiliriz: D sınıfı, renk skalasında en üst sırada yer alır. Tamamı renksizdir ve genel olarak özel mücevherlerde kullanılır. Ayrıca yatırım olarak da tercih edilir. E renk pırlanta, D sınıfıyla benzer özellik gösterir. Renksiz bir sınıfta yer alan pırlantaların fiyatları D ile kıyaslandığında daha ekonomiktir. E sınıfı çok hafif bir renk tonu içerir. Ancak rengi sadece pırlanta uzmanları tespit edebilir. Dolayısıyla göz kamaştıran bir seçimdir. F renk ise renksiz sınıfının en altındadır. Değerli ve nadir bir sınıfta bulunur. Renklenme az seviyededir ve yine uzmanlar tarafından anlaşılabilir. Fiyat performans konusunda sınıfındaki en doğru seçenek olduğu söylenebilir. Renksiz pırlantalar her ne kadar takı ve hediye olarak tercih edilse de yatırım amacıyla da sıklıkla kullanılabilir. Zamanla değerinin artması onun maddi bir değer olmasını da sağlar.
Pırlanta renkleri arasında G, H, I ve J ile belirlenen seçenekler de bulunur. Bu sınıflarda yer alan pırlantalar ‘neredeyse renksiz’ olarak bilinir. Kıyaslama yapıldığında D ve F sınıfına göre hafif bir renk tonu mevcuttur. Ancak bu renk ayrımını sadece uzman kişiler saptayabilir. Bu grupta yer alan pırlantaların da değerli ve popüler olduğu da bilinen bir gerçektir.
G ve H rengine sahip olan pırlantalar neredeyse renksizdir. Renk tonu çıplak gözle fark edilmez. Bu tip pırlantalar yüksek kaliteli ve ışıltılıdır. I ve J renk pırlantaların hafif bir renk tonu bulunur. Renk sarı - kahverengi tonlarına yakındır. Ancak ışıltısını ve güzelliğini korur. Fiyatlar G ve H sınıfıyla kıyaslandığında daha ekonomik olabilir. G ve H pırlantalar, gözle bakıldığında renksiz olarak görür. I ve J ise hafif bir renk tonu içerir. Renkler çok küçük olduğundan incelemenin dikkatli bir şekilde yapılması gerekir.
Pırlantanın parlaklığını etkileyen farklı faktörler de bulunur. Renk, berraklık ve kesim başta olmak üzere bazı faktörler parlaklığa doğrudan etki eder. Bu noktada pırlanta renginin kişisel bir tercih olduğunu unutmamak da gerekir.
Pırlantalarda ekonomik seçenekler de bulunur. Bazı türler estetik görünümünü korumasına karşın bütçeye uygun bir seçenektir. Genel olarak ekonomik bir seçim yapmak isteyenlerin tercihi K - Z sınıfındaki pırlantalardır. K harfinden Z’ye kadar olan pırlanta türleri arasında sarımsı ya da kahverengimsi bir renk tonu bulunur. Renkler Z harfine doğru yaklaştıkça daha fazla artar. Bu durum görünümdeki hataların da artmasına yol açar. Bu sınıflarda yer alan pırlantaların fiyatları birçok sınıfa kıyasla oldukça ekonomiktir. Görünüm pırlanta olması nedeniyle estetik ve ışıltılıdır. Daha çok ekonomik bir seçim yapmak isteyenlere hitap eder.
K - M sınıfındaki pırlantalar bütçe dostu bir tercihtir. Renk tonu çıplak gözle fark edilebilir. Işıltılı ve güzel bir görünüme sahiptir. N - Z sınıfındaki pırlantalar ise sarımsı ve kahverengimsi bir renktedir. Sıcak ve doğal bir görünümdedir. Fiyatlar uygundur. Sarı pırlantalar, bütçe dostu ve estetik bir tercihtir. Bütçesi kısıtlı olanlar için K - Z sınıfı uygundur. Sarı pırlantaların avantajları uygun fiyatlı olması, özgün ve farklılığıdır. Ancak ışıltısı azdır. Renk tonu herkese hitap etmez.
Pırlanta seçiminde en önemli kriterlerden birisi renk derecesidir. Çünkü pırlantanın rengi hem taşın parlaklığını hem de değerini doğrudan etkiler. Yukarıda da detaylandırdığımız gibi GIA tarafından belirlenen renk skalasına göre renkler D (renksiz) ile Z (hafif sarı veya kahverengi tonlar) arasında değişir. Renk seçiminde bazı unsura dikkat etmek gerekir.
İlki belirlenen renk skalasıdır. D ve F aralığında yer alan pırlantalar renksiz olarak kabulur edilirken en yüksek değere de sahiptirler. G ve J aralığı ise neredeyse renksizdir. Uygun fiyatlıdır ve beyaz altın montürlerde iyi bir seçenek olabilir. K-Z aralığında ise sarımsı tonlar belirginleşir. Pırlantanın rengi aynı zamanda montür ve metal seçimini de etkiler. Pırlantanın rengi, kullanıldığı metalle farklı görünebilir. Beyaz altın renksiz pırlantaları öne çıkarırken sarı veya rose altın ise daha düşük renk derecelerindeki pırlantaların sarı tonlarını dengeleyebilir.
Renk ve kesimin uyumu da önemlidir. İyi kesilmiş bir pırlanta, ışığı daha iyi yansıtarak renk tonlarını maskeleyebilir. Bu yüzden de düşük renk dereceli bir pırlanta bile kaliteli bir kesimle daha parlak görünebilir. Kişisel tercihler ve tabi ki bütçe de renk seçimini etkileyen unsurlardır. Renksiz pırlantalar daha nadir ve daha pahalıdır. Ancak hafif renk tonları da estetik açıdan güzel bir seçim olabilir. Önemli olan bütçeye ve kişisel zevke en uygun pırlantanın seçilmesidir.
Pırlanta seçimi yapılırken fiyat aralıklarının iyi bir şekilde bilinmesi gerekir. Bütçeye uygun seçim yapmak beklenen performansı elde etmek açısından önemlidir. Bu doğrultuda pırlantanın renginin yanı sıra kesim ve model gibi detaylar da bilinmelidir. Pırlanta satın almak estetik zevkleri ortaya koyar. Fiyatlar belirlenirken ilk olarak renk faktörü dikkate alınır. Renk kodları skalası pırlanta kalite tablosu incelendiğinde birçok bilgiyi edinmek mümkündür. Renk skalasına göre pırlantadaki renksiz görünüm ve tonlar ortaya çıkar. Dolayısıyla pırlantanın değerini de buna göre belirlenir.
Gemological Institute of America (GIA) tarafından renk skalası belirlenirken sınıfa uygun olacak şekilde inceleme yapılır. Bütçe kısıtlıysa ve yüksek renk sınıfından bir seçim yapılacaksa, daha alt sınıflar arasından tercihte bulunulması önerilir. Bu doğrultuda G ve H renklerinden oluşan bir pırlanta seçmek gerekir. G ve H sınıfında renk farkı gözle görülemeyecek kadar düşüktür. I ve J sınıfı ise güzelliğini ve parlaklığını koruyan bir tercihtir. Ancak bu noktada kesimin ve montür desteğinin doğru şekilde yapılması gerekir. Eğer pırlantada herhangi bütçeniz yoksa da D ve F renk skalasındaki pırlantalar önerilir. Bu sınıf yüksek fiyatlı olmasına rağmen değerini koruyan bir tercihtir.
Günümüzde oldukça fazla tasarım seçeneği olması bütçenin de çok geniş skalada olmasını sağlar. Ancak pırlanta kadar ustanın el emeği de maliyetler konusunda etkili olabilir. Bazen de tasarım detayları maliyetleri etkiler. Örneğin, vintage yüzükler modern tarzlara göre daha yüksek fiyat segmentinde olabilir.
Pırlantanın güzelliğini ortaya koyan kesim kalitesi ve montür seçimi, estetik açıdan önemlidir. Buna göre aynı renklerde iki pırlantanın kesim ve montür doğrultusunda birbirinden farklı göründüğünü söyleyebiliriz. Bu doğrultuda pırlanta alırken sadece pırlanta renk sınıfları seçeneklerine odaklanmak doğru değildir. Bütçeyi doğru şekilde kullanarak detaylara hakim olmak gerekir.
Pırlanta kesimi, ışığın yansıtılma oranına etki eder. Eğer kesim kalitesi iyi ise pırlanta o derece parlak bir görünüm kazanır. Bu sayede pırlantadaki renkler de daha az göze çarpar. Mükemmel kesime sahip bir pırlanta, ışığı en iyi seviyede yansıtır. Bu sayede ışık dağılarak daha parlak bir görünüm kazanır. H rengindeki bir pırlanta mükemmel kesime sahip ise F rengindeki zayıf kesimli bir pırlantaya göre daha parlak görünür.
Zayıf kesimli pırlantaların ışığı yansıtma oranı düşüktür. Işık pırlantanın iç kısmında kaybolarak görünüm mat bir hale gelir. Çünkü derin kesimli pırlantalar, ışığın yansıtılma oranını olumsuz yönde etkiler. Bu durum, pırlantanın daha düşük renk sınıfında görünmesine neden olur. Dolayısıyla sadece renk skalasını göz önüne almak yerine kesimi incelemek daha doğrudur.
Montür ise pırlantanın takıldığı metali temsil eder. Pırlantanın seçildiği montür, renk algısının değişmesine yol açar. Beyaz altın ve platinde pırlanta daha beyaz görünür. Sarı ve rose altın ise sıcak tonların desteklenmesini sağlar. Görünüm doğal bir hal kazanır.
Pırlanta alırken renk oldukça önemli bir detaydır. Fakat sadece renk yeterli değildir. Gerçek değeri ve kaliteyi anlayabilmek için sertifikanın da dikkate alınması gerekir. Bu nedenle pırlantanın bağımsız ve güvenilir bir sertifikaya sahip olması gerekir. Sertifikada pırlantanın gerçek ve doğru şekilde değerini anlayabilmek mümkündür. Sertifika sayesinde pırlantalar uluslararası bir değer kazanır.
Pırlanta seçiminde değeri ortaya koyan laboratuvarların verileri dikkate alınır. Eğer pırlantanın sertifikası yoksa bu durum alıcı için risk teşkil eder. Güvenilirliği ile ön plana çıkan sertifikalar arasında GIA, HRD, IGI ve AGS yer alır. Sertifikasız bir pırlanta satın almak oldukça risklidir. Genellikle bu pırlantalar daha ucuz olarak satılır. Ancak bilgi edinmek için mutlaka sertifikalı bir pırlanta seçimi yapmak gerekir. Özellikle sınıfı yüksek ve değerli bir pırlanta seçimi yapılacaksa mutlaka uluslararası bir sertifika talebi bulunmalıdır.
Hakan Çicek 
