Geçmişten günümüze kadar değerli taşların gerçek olup olmadıkları hakkında ondan fazla testler bulunmuş ve bunları bazıları da günümüze kadar gelip bizi bilgilendirmeye yardımcı olmuştur. Peki, pırlanta nasıl anlaşılır? Sorusunu cevaplandırmamıza yardımcı olabilecek bu testler nelerdir?
Elmasın gerçek olup olmadığını anlamak için bu basit test kullanılabilir. Normal boyda bir bardak alınır ve içi su ile doldurulur. Pırlanta dikkatli bir şekilde camın içine bırakılır. Değerli taş dibe çökerse, gerçektir. Ortalarda, altında veya suyun yüzeyinde yüzerse sahtedir. Gerçek bir pırlanta yüksek yoğunluğa sahiptir, bu nedenle su testi taşınızın bu yoğunluğa uyup uymadığını gösterir. Böylelikle sahte pırlanta nasıl anlaşılır sorusunun ilk uygulamalı cevabı su testi ile belli edilir.
Sis testi için, pırlanta veya halka iki parmağın arasında tutulur ve bir nefes ile üflenir. Parmağınızdaki nem ve ısı nedeniyle elmas üzerinde hafif bir sis oluşması gerekir. Eğer oluşan bu sis hemen dağılırsa, pırlanta gerçektir. Sisin dağılması birkaç saniye sürerse, muhtemelen sahtedir.
Pırlantalar inanılmaz derecede güçlü bir malzemeden yapılmıştır ve bu nedenle yüksek ısıya oldukça dayanıklıdır.
Bunu test edebilmek için bir bardak soğuk su ile doldurulur. Taşı tutabilmek için bir pense veya ateşe dayanıklı eldiven kullanılır. Penseyi veya eldiveni yaklaşık 40 saniye daha hafif bir şekilde ısıtılır, ardından taş doğrudan soğuk suya bırakılır. Daha sonra sahte pırlanta nasıl anlaşılır sorusunun cevabı görülür eğer ki taş parçalanırsa, daha zayıf bileşenlerden yapıldığı için gerçek bir pırlanta değildir. Gerçek bir pırlanta olsaydı ısıya reaksiyon göstermeyecekti.
Bu kullanılan yöntem, taşın kalitesini ve gücünü test eder. Isının hızla genişlemesi ve büzülmesinden dolayı, cam veya kübik zirkonyum gibi zayıf materyaller çatlayacak ve kırılacaktır. Pırlantalar gezegendeki en güçlü malzemelerden biri olduğu için, bu tür ısı testlerine karşı dayanıklı olacaktır. Isı hızla dağılır ve elmas sıcaklıktaki değişiklikten etkilenmez.
Bir pırlantayı farklı bir şekilde test ederek, gerçek pırlanta nasıl anlaşılır sorusuna cevap bulunmak isteniliyorsa kullanılacak bu yöntem kesin bir sonuç vermeye elverişli olmasa da ideal bir başlangıç testi olabilir. UV ışığı altına pırlanta yerleştirilir ve reaksiyonu izlenir. Çoğu elmas, mavi renkli bir parıltı yayar, ama hepsi böyle değildir. Bazı elmaslar UV ışığı altında parlamaz. Bu nedenle, eğer taş parlamazsa, sonuçlar mutlaka sahte bir elmas olduğunu göstermez. Bu test kesin olmadığından, bir elmas uzmanı veya kuyumcunun taşı test etmek için gelişmiş donanımlarını kullanması en mantıklısıdır.
Pırlantanın ışıltısı görüldüğünde, ışığı bükme ve kırma yeteneğini görülebiliyor. Işık, elmasın alt yarısındaki açılı yüzeylere çarptığında bu çıplak gözle görülebilir. Bir pırlanta bunu iyi yaptığında ve ışıl ışıl parıldadığında gerçekliğe yakındır. Kübik Zirkonya gibi elmas olmayan taşlar ışığı kırmaz. Bu sebeple daha az parlaklığa sahip olacaklardır.
Pırlantanın kırılma özelliğini test etmek için, taş düz bir şekilde aşağıya, yazısı bol olan bir sayfa üzerinde gazeteye yerleştirilir. Aydınlatmanın parlak olduğundan ve herhangi bir nesnenin ya da insanların pırlanta üzerinde bir gölge oluşturmadığından emin olunur. Daha sonra gazetenin harfleri kolaylıkla okunabiliyorsa pırlanta sahtedir. Pırlanta gerçek ise, yazıdaki ışığı düz bir çizgiden daha farklı yönlere doğru kırar. Bu ışığın kırılması yüzünden, yazılar elmasın içinden net bir şekilde görülemez ve dolayısıyla harfler okunamaz.
Gazete testi en çok gevşek olarak tabir edilen elmaslar üzerinde kullanılır. Pırlanta halihazırda ayarlanmışsa, sis testini kullanmayı veya bir elmas uzmanı tarafından incelenmesi daha mantıklı olacaktır.
Kullanılacak gazete yoksa nokta testi mükemmel bir alternatiftir. Düz bir yüzeye beyaz bir kağıt parçası koyulur ve bir kalemle küçük bir nokta çizilir. Pırlanta, düz tarafı aşağı gelecek şekilde üzerine yerleştirilir. Pırlantanın sivri ucuyla kağıda bakılır. Taşın içinde dairesel bir yansıma görülürse pırlanta sahtedir. Taştaki noktayı veya yansımayı göremezseniz, o zaman elmas gerçektir.
Gerçek bir pırlantanın güçlü kırılma nitelikleri olduğu için, ışık düz bir çizgi yerine farklı yönlere doğru uzayacaktır. Bu yüzden doğal, gerçek bir pırlanta ile harf veya nokta görülemez.
Kırılmaya ek olarak, yansıtıcılığına dayanılarak da gerçek bir pırlanta nasıl anlaşılır sorusuna yanıt bulunabilir. Kırılma, ışığın yansıttığı yönlere ilişkin olsa da; yansıtma, taştan yansıyan ışığın miktarına ve kalitesine yönelik beyanda bulunur.
Işıltı testi, gözleriniz dışında herhangi bir ekipman gerektirmez. Söz konusu pırlanta normal bir lamba altında tutulur ve izlenir. Gerçek bir pırlanta, beyaz ışığı çok iyi yansıtır ve olağanüstü ışıltı sağlar. Pırlantalar aynı zamanda renkli ışık veya ateşi muhteşem bir şekilde yansıtır. Eğer gerçek bir pırlantayı, sahte bir pırlanta ile karşılaştırırsanız, gerçek elmasın verdiği beyaz ve renkli ışık ışıltısında büyük bir fark olduğunu görebilirsiniz.
Bir pırlanta uzmanı, özel bir büyüteç ile değerli taşlar ve mücevherler hakkında kolaylıkla bilgi edinebilir. Büyüteci kullanırken, pırlanta içindeki lekeleri ve kusurları arar. Sahte bir pırlanta mükemmel bir şekilde inşa edilebilirken, gerçek bir pırlantanın küçük kusurları olacaktır.
Bir büyütece ek olarak, uzmanlar genellikle bir termal iletkenlik probunu da testler de kullanırlar. Bir taşın ısıl iletkenliğini belirleyebilmek için bu araca ihtiyaç duyulur. Pırlantalar etkili ısı iletkenleri olduğundan, taş ısındıktan sonra ısıyı hızla dağıtır. Pırlanta ısıyı daha yavaş iletirse, gerçek değildir. Ancak bazı sahte taşların pırlantalar gibi genellikle eşit ısı dağılımına sahip olduğunu ve bu testi sonuçsuz bırakabildiğini de belirtmek gerekir.
Sahte bir pırlantanın tespit edilmesi, bir kuyumcu tarafından gerçekleştirilen elektrik iletkenlik testi ile de yapılabilir. Elmaslar, diğer taşlardan daha iyi elektrik üretirler.
Bir elektrik test cihazı, taşın gerçek olup olmadığını veya laboratuvar tarafından oluşturulup oluşturulmadığına dair açık bir işaret verecektir.
Piyasada sentetik taşlarının varlığının artması nedeniyle, başka testleri de yaptırmak sahtelik bakımından oldukça önemlidir. Bu testlerde kullanılan araçlar, pırlantanın gerçek veya sahte olduğunu hemen belirleyebilir.
Bir güç mikroskobu üzerinde 1200x büyütme ile bir kuyumcu taşı ayrıntılı olarak inceler. Bu büyütme seviyesinde, gerçek elmaslardaki ufak hataları görüp doğal olduklarını belirleyebilir. Çünkü elmaslar doğaları gereği ufak hatalara sahiptir. Kusursuz elmas yoktur.
Bir taşın iç, moleküler özelliklerinin gözden geçirilmesi için test konusunda profesyonel bir pırlanta laboratuvarına gönderilir. Röntgen cihazları, taşın radyolu bir moleküler yapıya veya radyo opak moleküler bir yapıya sahip olup olmadığını anlayabilecek kapasitedeki makinelerdir.
Son olarak belirtmek gerekir ki pırlantaların sahte olup olmadığını belirlemek için yapılan çizik testine fazla itibar etmemek gerekir. Çizik testi, bir değerli taş mineralinin sertliğini belirlemeyi amaçlayan yaygın olarak kullanılan bir tekniktir.
Test, değerli taşın çizilip çizilmeyeceğini görmek için çizilmesini içeriyor. Ancak çok güçlü malzemelerle oluşan bir elmas gibi, sentetik olarak karşımıza çıkan kübik Zirkonya ve Moissanit gibi sahte malzemeler de çizilmeye karşı oldukça dayanıklıdır. Bu nedenlerle, çizik testi doğru değildir. Termal iletkenlik testi veya pırlantanın profesyonel bir büyüteç aracıyla denetlenmesi gibi diğer testleri kullanmak daha mantıklı olur.